Louise Bourgeois Sztuka i redukcja formy

Dla tych, którzy postrzegają sztukę abstrakcyjną jako drogę do bardziej introspektywnego i satysfakcjonującego życia, Louis Bourgeois była ucieleśnieniem ideału. Ale nie z powodu jej zaszczytów czy nagród, ani osiągniętej sławy: wręcz przeciwnie. To dlatego, że sztuka Louis Bourgeois odnosi się do tego, co jest istotne w naszym codziennym życiu. Aby sparafrazować Gichina Funakoshiego, ojca nowoczesnego karate, kiedy uświadamiamy sobie, jak coś odnosi się do naszego codziennego życia, wtedy odkrywamy jego istotę. Świat sztuki zbyt często definiowany jest przez manifesty i podzielony na ruchy, epoki i style. Artyści zbyt często są klasyfikowani według płci, rasy, narodowości i wykształcenia. Łatwo zapominamy, że prawdziwa wartość sztuki istnieje poza takimi drobnymi rozważaniami. Dzieła Louise Bourgeois pewnie wznoszą się ponad klasyfikacje. Jej estetyczny wkład szczerze zamieszkuje przestrzeń, która jest zarówno figuralna, jak i symboliczna. Jest groteskowa, a jednocześnie wzniosła. Badała każdą wyobrażalną dyscyplinę, nigdy nie przywiązując się do żadnego konkretnego trendu, a jednak wynalazła kilka trendów po drodze. W ciągu siedmiu dekad kariery osiągnęła to, co niewielu innych artystów abstrakcyjnych: stworzyła osobiste dzieła sztuki, które były uniwersalne.

Siły sprzeczne

Louise Bourgeois urodziła się w rodzinie pełnej sprzeczności. Jej ojciec był odnoszącym sukcesy dostawcą, ale jednocześnie stanowił największe zagrożenie dla bezpieczeństwa Louise. Jej rodzice byli partnerami w interesach i w życiu, jednak jej ojciec bez skrupułów angażował się w romanse, które zagrażały stabilności obu. Niania i nauczycielka Louise, rzekomo opiekunka i przewodniczka, w rzeczywistości była kochanką jej ojca. Matka Louise, tkaczka w rodzinnej firmie tekstylnej, była kochającą, ochronną siłą i jej najzagorzalszą orędowniczką, ale była także fizycznie słaba i ostatecznie zmarła młodo.

Przez całe swoje młodzieńcze lata Louise była świadkiem codziennej brutalności domu, który jednocześnie był definiowany przez i zagrożony uczuciem. Doświadczyła surowej prawdy o kruchości ludzkiego charakteru. Czuła zazdrość, wściekłość, strach, samotność i dezorientację. Jednak nigdy nie brakowało jej schronienia, jedzenia, odzieży ani edukacji. Była kochana i ceniona, przynajmniej przez jednego rodzica. Kiedy jej mama zmarła, Louise miała 21 lat i studiowała matematykę na uniwersytecie. Zamiast kontynuować tę ścieżkę, która była pragnieniem jej ojca, Louise zainspirowana śmiercią matki postanowiła dramatycznie zmienić swoje życie. Wytyczyła ścieżkę, która pozwoliła jej zmierzyć się z uczuciami i je wyrazić. Porzuciła matematykę i poświęciła się życiu artystki.

Louise Bourgeois - FEMME, 2005. Brąz, patyna azotanu srebra. 13 × 16 1/2 × 7 3/4 in; 33 × 41.9 × 19.7 cm. © 2018 Fundacja Easton

Symbolizm i Psychoterapia

Przez sześć lat po śmierci matki Louise studiowała sztukę i zdobywała praktyczną edukację, odwiedzając pracownie odnoszących sukcesy artystów i pomagając przy ich wystawach. W wieku 27 lat na krótko otworzyła sklep w rogu sklepu tekstylnego swojego ojca, sprzedając reprodukcje sztuki. Pozwolił jej wykorzystać tę przestrzeń, ponieważ była to inicjatywa biznesowa. Pewnego dnia w sklepie nawiązała rozmowę z kolekcjonerem. Następnie, jak to ujęła, "między rozmowami o surrealizmie a najnowszymi trendami," wzięli ślub.

Ten kolekcjoner okazał się być Robertem Goldwaterem, szanowanym historykiem sztuki z Ameryki. Robert i Louise przeprowadzili się do Nowego Jorku, gdzie Louise kontynuowała studia nad sztuką i poszerzała zakres swojej produkcji estetycznej. Pod wpływem surrealizmu i koncepcji psychoterapii, Louise zwróciła się ku swojej traumatycznej przeszłości jako temat swojej sztuki. Opracowała symboliczny język form oparty na połączeniu swoich wspomnień i snów.

Louise Bourgeois - Daj lub weź (Jak się czujesz tego ranka), 1990. Odlew i wypolerowana rzeźba z brązu. 4 1/2 × 9 × 6 cali; 11,4 × 22,9 × 15,2 cm. Edycja 5/20. Caviar20, Toronto. © 2018 Fundacja Easton

Symbolika Louise Bourgeois

Symboliczny język wizualny Louise składał się z osobistych obrazów, które dla niej miały oczywiste znaczenie. Jednak dla widzów jej sztuka wydawała się dzika, odważna, abstrakcyjna, a nawet szokująca. Jedną z najczęstszych symbolicznych form Louise była pajęczyna. Już od lat 40. XX wieku Louise włączała pająki i sieci do rysunków i grafik, a nawet stworzyła serię abstrakcyjnych, inspirowanych sieciami prac na szydełku. Wyjaśniła, że pająki były symbolicznym odniesieniem do jej matki. Jej matka była tkaczką, a jak jej matka, pająki są ochroniarzami, ponieważ jedzą komary, które przenoszą choroby. 

Ostatecznie jej formy pająków przybrały monumentalną skalę, osiągając szczyt w 9-metrowej rzeźbie zatytułowanej Maman. Oprócz pająków, symboliczny język wizualny Bourgeois obejmował klatki, domy, genitalia męskie i żeńskie, przedmioty domowe takie jak krzesła i ubrania, a także często przedstawiała formy biomorficzne przypominające części ciała. Jednym z jej najsłynniejszych dzieł jest zatytułowane Destrukcja Ojca, które przedstawia wybór obiektów przypominających organy i tkanki rozłożone na stole, otoczone kulami przywodzącymi na myśl ogromną otwartą paszczę pełną zębów.

Louise Bourgeois - Pająk, 1997. Stal, gobelin, drewno, szkło, tkanina, guma, srebro, złoto i kość. 177 × 262 × 204 in; 449,6 × 665,5 × 518,2 cm. © 2018 Fundacja Easton

Odizolowani razem

Wspólnym motywem przewijającym się przez całe dzieło Bourgeois jest to, że wszystkie jej obrazy odnoszą się do jej prywatnych, osobistych doświadczeń. Jednym z najsilniejszych uczuć, które chciała przekazać swoim widzom, było poczucie interakcji między bliskością a izolacją. W latach 40. stworzyła serię form rzeźbiarskich, które odnosiły się do różnych osób, które znała. Ekspozycja tych form wydawała się przypadkowa. Jednak stopniowo, przyglądając się układom, poszczególne formy zaczynają wyrażać swoje cechy, a każda z nich przyjmuje indywidualną osobowość, aż rozwija się poczucie interakcji między nimi.

Uczucia wspólnoty i izolacji są również integralną częścią serii obiektów rzeźbiarskich, które Bourgeois stworzyła w latach 50., kiedy to koncentrowała się na łagodniejszej stronie życia, inspirowana swoim mężem i dziećmi. Obiekty takie jak Nocny Ogród, Cumul I i Clamart Other przedstawiają zbiorowisko form. Zbiorowiska te wydają się organiczne, ale również zdają się przedstawiać byty, które zgromadziły się razem dla ochrony lub pocieszenia.

Louise Bourgeois - Para noży, 1949 (odlew 1991). Brąz i stal nierdzewna. 67 1/2 × 12 × 12 cali; 171,5 × 30,5 × 30,5 cm. Hauser & Wirth. © 2018 Fundacja Easton

Poza etykietami

Choć wiele prac Bourgeois wydaje się figuralnych, istotą jej twórczości jest to, że jest symboliczna i osobista. Często przedstawiała nagość i koncentrowała się na kobiecej formie, ale stanowczo zaprzeczała jakimkolwiek społecznym lub politycznym przesłaniom w swojej pracy. Była kobietą, a seksualność była potężną siłą w jej wychowaniu; w takich obrazach nie było zamierzonego społecznego ani politycznego programu. Niemniej jednak, z powodu potężnych obrazów w tak wielu jej pracach, często była identyfikowana z sztuką feministyczną i LGBTQ. Choć mogłaby nie sprzeciwiać się takiej reprezentacji, gdyby żyła dzisiaj, jasno stwierdziła, że jej celem nie było poruszanie żadnych z tych kwestii w jej pracy. Kiedyś powiedziała: „Moja praca dotyczy problemów, które są przedpłciowe. Na przykład zazdrość nie jest ani męska, ani żeńska.”

Ma sens, aby rozważyć pracę Bourgeois na poziomie osobistym. W końcu jej symbolika jest związana z jej własnymi doświadczeniami. Niemniej jednak każdy z nas może znaleźć w tym coś, z czym może się utożsamić. Jeśli jesteśmy otwarci, możemy zaakceptować to z perspektywy większej mądrości. Kiedy potrafimy zobaczyć ciało i nie myśleć w kategoriach mężczyzny lub kobiety, stajemy się mniej odizolowani i bardziej uniwersalnie ludzcy. Kiedy pozwalamy sobie czerpać zarówno z cierpienia, jak i miłości naszych bliźnich, końcowym rezultatem jest wartość dodana zarówno do ich doświadczenia, jak i naszego.

Obraz wyróżniony: Louise Bourgeois - Łuk Histerii, 1993. Brąz, polerowana patyna. 33 × 40 × 23 cali; 83,8 × 101,6 × 58,4 cm. Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Nowy Jork. © 2018 Fundacja Easton
Wszystkie obrazy użyte tylko w celach ilustracyjnych
Autor: Phillip Barcio