De Beste Kunst van 2017 door The New York Times - Hoeveel daarvan was Abstract?

Elk jaar neemt het kunstkritische team van de New York Times de Herculeaanse taak op zich om een eindejaarsoverzicht samen te stellen van de meest opmerkelijke esthetische ervaringen van het jaar. Hun Beste Kunst 2017 rapport kwam uit op 6 december en bevatte de beste keuzes van Roberta Smith (de onbetwiste grande dame van de hedendaagse Amerikaanse kunstkritiek), Holland Cotter (die in 2009 de Pulitzerprijs voor kunstkritiek won) en Jason Farago (die ook heeft geschreven voor de Guardian, NPR, de New Yorker, Artforum en vele andere media). Elk jaar kijken we uit naar de Times Best Art of the Year-lijst vanuit een puur dataperspectief - we willen zien hoeveel inzendingen iets te maken hebben met abstracte kunst. Maar we beschouwen het ook als een cultureel barometer. Het laat ons zien of abstracte kunst een brede sociale impact heeft om invloedrijke smaakmakers te beïnvloeden, en welke andere soorten esthetische ervaringen blijvende indrukken achterlaten op de geesten en harten van degenen die professioneel over kunst schrijven. Dit jaar merkten we een scherpe kloof op tussen één criticus die abstractie steunde, wat onafhankelijk denken aanmoedigt, en twee die activistische kunst steunden, die ons vaak vertelt wat we moeten denken, in sommige gevallen de grens van propaganda overschrijdend.

Roberta Smit

Roberta Smith begon haar lijst meteen met een vermelding van Ad Reinhardt: Blue Paintings, in de David Zwirner Gallery, onder de kop Beste Galerietentoonstelling die ik helaas niet heb gerecenseerd. Deze tentoonstelling toonde 28 abstracte doeken die Reinhardt in de vroege jaren vijftig schilderde. We hebben eerder geschreven over de erfenis van kunst, intellectualisme en humor waarvoor Reinhardt bekend staat. Smith noemde zijn blauwe schilderijen vreugdevol en vergeleek ze met de waterlelieschilderijen van Monet. Vervolgens noemde Smith "War and Pieced", een tentoonstelling van quilts gemaakt van militaire stof in het American Folk Museum. Hoewel de materialen waaruit deze werken zijn gemaakt hun eigen betekenis en ingebouwde verhalen met zich meedragen, noemde Smith de quilts "enkele van de beste abstracte kunst die je dit seizoen zult zien."

In een artikel getiteld "Sommige van de Beste Recente Tekenen dat de Toekomst Vrouwelijk is", noemde Smith verschillende levende legendes van abstractie, waaronder Louise Lawler, Marisa Merz, Carolee Schneemann, en twee kunstenaars die we recentelijk hebben behandeld—Lygia Pape en Laura Owens. En in haar "Gone But Not Forgotten"-artikel somde Smith enkele van de vele geliefde makers op die in 2017 zijn overleden. Ze herinnert ons eraan dat de wereld van abstractie dit jaar verschillende van zijn hoogste bomen heeft verloren, waaronder de multidisciplinaire kunstenaar Magdalena Abakanowicz, installatiekunstenaar Vito Acconci, Arte Povera-pionier Jannis Kounellis, de Libanese pionier van de abstracte kunst Saloua Raouda Choucair, Op Art-pionier Julian Stanczak, en Sir Howard Hodgkin, een van de meest gewaardeerde abstracte kunstenaars van Groot-Brittannië.

Saloua Raouda Choucair - Ongecategoriseerd, ca. 1949, Gouache op karton, 11 4/5 × 18 1/10 in, 30 × 46 cm, foto credits van de kunstenaar en Agial Art Gallery

Hollandse Cotter

In tegenstelling tot Smith had Holland Cotter niet veel te zeggen in zijn Best of 2017-overzicht over abstractie (hij noemde geen enkele abstracte kunstenaar bij naam). Maar zijn algehele benadering om terug te kijken op het jaar was abstract, of op zijn minst conceptueel van aard. Elke esthetische ervaring die hij noemde, liet hem ofwel met een gevoel achter of doordrenkte hem met een idee. Nummer één op zijn lijst was The March. In deze bijdrage verwees hij naar de Women's March on Washington als "vorm gevormd door de druk van ideeën, overtuigingen en emoties," en noemde het "het grootste werk van politieke performancekunst ooit." Persoonlijk vind ik dat een belediging voor echte performancekunst, en een verkeerde lezing van het essentiële verschil tussen een esthetische ervaring en een politieke. Maar de opname van een politieke mars op een kunstlijst roept wel interessante vragen op.

Een van de grootste ideeën die Cotter in 2017 aanhaalde, was kunstcensuur. In een bijdrage getiteld Just Say No verwees hij naar de verschillende oproepen van het publiek om kunstwerken te verwijderen of te vernietigen die de gevoeligheden van kijkers kwetsen. Het meest prominente voorbeeld van die incidenten was toen bezoekers van de Whitney Biennial 2017 vroegen om het schilderij Open Casket, van Dana Schutz, te verwijderen, uitsluitend omdat Schutz een witte persoon is, terwijl Emmett Till, de persoon op het schilderij, zwart is. Over de vraag of kunst gecensureerd moet worden, zei Cotter: "het is nooit goed. Doe het niet." In het rijk van gevoelens noemde Cotter een videowerk van Jitish Kallat dat was geïnstalleerd in het Philadelphia Museum of Art. Het werk bestond uit een brief van Mohandas Gandhi aan Adolf Hitler, waarin Gandhi probeerde Hitler van de oorlog te overtuigen, geprojecteerd op een scherm van mist.

Jitish Kallat - Covering Letters, installatiezicht in het Philadelphia Museum of Art, FogScreen-projectie, variabele afmetingen, Geschenk van Ajay Raju, 2016, met dank aan het Philadelphia Museum of Art

Jason Farago

In lijn met de sfeer die Cotter begon, richtte Jason Farago ook de meeste van zijn Beste van 2017-lijst op kunst met een boodschap. Maar hij noemde ook een paar kunstenaars die zich bezighouden met de wereld van abstractie. Hij benadrukte Kaari Upson, wiens conceptuele sculpturen en installaties een wereld van primitivisme, magie en verval oproepen. Hij noemde ook de installatie van Miroslaw Balks op de Biënnale van Venetië 2017, die spreekt over opsluiting. Ten slotte benadrukte Farago de mid-career retrospectieve van het werk van Camille Henrot die werd gehouden door het Palais de Tokyo.

Over het algemeen, zoals deze samenvatting aangeeft, was de kunstwereld in 2017 bijzonder geïnteresseerd in sociale, culturele en politieke agenda's. Abstractie houdt vaker rekening met universele onderwerpen die verder reiken dan het huidige moment, wat zou kunnen verklaren waarom zo weinig abstracte kunstenaars op twee van deze lijsten verschenen. Wij vinden dat jammer, omdat de open aard van abstractie waardevol is in moeilijke tijden. In tegenstelling tot propagandistische kunst die een bepaald standpunt promoot, suggereert abstracte kunst dat als we een betere wereld willen, we mensen moeten aanmoedigen om zelf na te denken.

Kaari Upson - 146, 2013, Silicoon, 54 3/10 × 163 2/5 × 5 9/10 in, 138 × 415 × 15 cm, foto credits van de kunstenaar en Maruani Mercier Gallery, Knokke

Uitgelichte afbeelding: Ad Reinhardt - Blauwe Schilderijen, installatiezicht in de David Zwirner Gallery, New York. Credit 2017 Estate van Ad Reinhardt/Artists Rights Society (ARS), New York. Met dank aan David Zwirner, New York/Londen.

Alle afbeeldingen zijn alleen ter illustratie.

Door Phillip Barcio